BÀI 15: CACBON

ỨNG DỤNG- TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN- ĐIỀU CHẾ

IV. ỨNG DỤNG
Kim cương được dùng làm đồ trang sức, chế tạo ra mũi khoan, dao cắt thủy tinh, làm bột mài.
Than chì được làm điện cực, làm nồi để nấu chảy các hợp kim chịu nhiệt,chế tạo chất bôi trơn, làm bút chì đen.
Than cốc được dùng làm chất khử trong luyện kim, để luyện kim loại từ quặng.
Than fỗ được dùng để chế tạo thuốc nổ đen, thuốc pháo,...
Loại than có khả năng hấp phụ mạnh được gọi là than hoạt tính. Than hoạt tính được dùng trong mặt nạ phòng độc và trong công nghiệp hóa chất.
Than muội được dùng làm chất độn cao su, để sản xuất mực in, xi đánh giày,...

V. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
Trong tự nhiên, kim cương và than chì là cacbon tự do gần như tinh khiết. Ngoài ra, cacbon còn có trong các khoáng vật như canxit( đá vôi, đá phấn, đá hoa đều chứa ) magiezit( ), đolomit( ),... và là thành phần chính của các loại than mỏ ( than antraxit, than mỡ, than nâu, than bùn, chúng khác nhau về tuổi địa chất và hàm lượng cacbon), dầu mỏ, khí thiên nhiên. Hợp chất của cacbonlà thành phần cơ sở của các tế bào động vật và thực vật, nên cacbon có vai trò rất lớn đối với sự sống.
Nước ta có mở than antraxit lớn ở Quảng Ninh, một số mỏ than nhỏ hơn ở Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Nam,...

VI. ĐIỀU CHẾ
Kim cương nhân tạo được điều chế từ than chì, bằng cách nung than chì ở nhiệt độ khoảng 2000°C, dưới áp suất 50 đến 100 nghìn atmotphe với chất xúc tác là sắt, crom hay niken.
Than chì nhân tạo được điều chế bằng cách nung than cốc ở 2500-3000°C trong lò điện, không có mặt không khí.
Than cốc được điều chế bằng cách nung than mỡ khoảng 1000°C trong lò cốc, không có không khí.
Than mỏ được khai thác trực tiếp từ các vỉa than nằm ở các độ sâu khác nhau dưới mặt đất.
Than gỗ được tạo nên khi đốt gỗ trong điều kiện thiếu không khí.
Than muội được tạo nên khi nhiệt phân metan có chất xúc tác:

            CH₄ → C + 2H₂